Yaşar Kemal’den Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca'İnceleme

*Bu yazı, kitabın içeriği hakkında hakkında önemli bilgiler barındırmaktadır. Kitabı okumamış olanların bu duruma dikkat etmesini öneririm.

Zaten bütün yaratıklar görselerdi, duysalardı savaşı,bütün yaratıklar duyabilselerdi savaş çığlıklarını bu dünyada savaş olamazdı. Savaşın iğrençliği bilinmeyen bir şeydir de… Savaşın kötülüğü saklanan bir şeydir de, yaratıklar onun için kabul edebiliyorlar savaşı.-sf. 14

Yaşar Kemal’in 1977 yılında basılan, çocuk kitabı olarak tanımlanan kitabı Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca’yı anlatacağım bugün. Kitap, çocuk kitabı olarak tanımlansa da neredeyse her yaş grubunun okuyup deneyimlerine, hayat görüşlerine göre bir şeyler çıkarabilecekleri bir alegorik bir kitap.

Bölünmüş karıncalar , hiçbir zaman güç olamazlar, sonuna kadar da tutsak kalırlardı. sf. 43

Filler, kendilerini üstün gören azınlıkları; karıncalar da ezilmiş hatta asimile edilmiş çoğunluğu temsil ediyor kitapta. Huzur içinde yaşayan çoğunluk karıncaların mutluluğu, bir gün çalışkanlıkları ve ganimetleri üstün(!) azınlığın filler sultanı tarafından öğrenilmesi ve fillerin saldırısıyla sarsılır. Bu saldırıdan sonra bazı karıncalar kaçmayı başarırken bazı karıncalar da hayatta kalabilmek için fillerin sömürüsüne göz yummak zorunda kalır. Emekleri sömürülen karıncalar zamanla asimile olup karıncalılıklarından uzaklaşmaya başlayıp bir gün fil olacakları umuduyla filleri taklit ederler. Ancak günün sonunda, karınca karıncadır; fil de fildir. Birbirlerinin yerlerine geçemezler. Kitap, bu tarz ögeleriyle emek sömürüsünü, asimile olmayı, otoriter ve totaliter rejimi, toplumsal sınıf ayrımını ve yönetenlerin yönetilenlere karşı tutumunu hayvanlar üzerinden anlatıyor.

Yaşar Kemal, kitabı Komünist Manifesto’nun son cümlesine: “Bütün ülkenin proleterleri, birleşin!” atıfta bulunarak “Kıssadan hisse, yeryüzünün bütün karıncaları birleşince…” şeklinde bitiriyor.

Kitap, sade ve akıcı bir Türkçe ile yazılmış; olay örgüsü sağlam. Okuyucunun kafasını kaldırıp dünyada bulabileceği neredeyse her şey kitabın içindebulunuyor. Yani anlatılanlar aslında hayvanların hikayesi değil bizim hikayemiz. O yüzden de herkesin okuması ve hatta okuduktan sonra da üzerinde uzun uzun düşünmesi gereken bir kitap olduğunu düşünüyorum.

İyi okumalar!