in

Bauhaus

Endüstrinin hizmetindeki sanat

1919’da Walter Gropius tarafından Almanya’da kurulan Bauhaus,hem bir okul hem de sanat hareketiydi.Gropius,güzel santlarla (resim gibi) zanaatları (ahşap işçiliği gibi) birleştirme gibi ütopik bir düşünceyi savunuyordu.Bu cesur yeni tasarım felsefesi,her iki sanat türünü de eşit mevkide konumlandırıyor ve nihai bir sanat formuna ulaşma çabası içinde onların kendilerine has becerilerini birleştirme amacı güdüyordu.Bauhaus,endüstriyle el ele verip modern dönemde seri üretim için tasarımlar yapma gibi yeni bir atılımın ihtiyaçlarını karşılayacak sanatçıları yetiştiriyordu.Bauhaus;çömlekçiliği,mobilyacılığı,heykelciliği,mimarisi net çizgileri ve yalın geometrik şekilleriyle tanınan bir üslup çerçevesi içinde gelişti.

Bauhaus’un Kökleri

Bauhaus hareketine giden yolu tarih ve politika açtı.İşte size sanat tarihçilerinin söz konusu hareket üzerinde etkili olduğuna inandıkları belli başlı etmenlerden bazıları:

*Dünya Savaşı’ndan sonra Alman monarşisinin çöküşü,sansürden kurtulmayı sağladı.Bu yeni özgürlük anlayışı sayesinde sanat dünyasının kapıları yeni deneyimlere açıldı.

*Sanatın form ile işlevin kusursuz birlikteliği olabileceğine dair fikir,Bauhaus düşünce ekolünün temellerinden birini oluşturdu,ama bu yeni bir fikir değildi.İngiliz desinatör William Morris on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında bu fikre gönülden bağlanmıştı.

*Modernizm Birinci Dünya Savaşı’ndan önce Almanya’nın kültürel dokusunun içine sızmaktaydı.Özellikle Almanya’nın mimari alanındaki modernizmi (Neues Bauen diye bilinen) Bauhaus sanatının akılcı ve yalın tasarımını etkilemiş olmalı.Ayrıca bu gelişme sanat ve seri üretimin pekala bir arada yapılabileceğini göstermiştir.

Bauhaus’un Kurucu Felsefesi

Alman mimar Walter Gropius Bauhaus okulunu 1919’da kurdu.Sözcük anlamı “yapı evi” olan Bauhaus soyut bir sanat felsefesinin ötesine geçiyordu;Almanya’nın Weimar kentinde kurulan yeni bir tasarım okulunun adıydı (bu okul türünün ilk örneğiydi).Gropius,Bauhaus Bildirgesi’nde okulun misyonunu açıkça dile getirmiştir:Mimari,çömlekçilik,resim ve heykel gibi çok çeşitli dallara mensup sanatçıları ve zanaatkarları bir araya getirip işbirliğine dayalı bir topluluk oluşturmak.Gropius’a göre sanatın güzelliği,görsel albesinin yanı sıra gündelik hayatla olan bağlantısında ve bu hayat için sağladığı faydada yatmaktadır.

Gropius,Rus ve Hollandalı tasarımcıların çalışmalarını gördükten sonra,seri üretimin bireysel yaratıcılığın sonu anlamına gelmediğini,aksine sanatın günlük hayat içindeki önemini derinleştirebilecek sanatsal bir meydan okuma olduğunu öğrencilerine öğretti.Okulunda çok sayıda ülke ve düşünce akımı temsil edildiğinden,Bauhaus işbirliğinin ve modern toplumda sanatın rolüne ilişkin tartışmanın merkezi haline geldi.Bauhaus terimi de zaman içinde evrildi.Okulun öğretilerinden doğan,geometrik dengeye sahip ve net hatları olan sanat eserlerini tarif eder hale geldi.

Bauhaus Okulu’nun Sonu

Sonunda okul mali sıkıntılarla boğuşmak zorunda kaldı.En büyük tehdit ise okulu sürekli,bir şehirden ötekine taşınmaya zorlayan siyasi çalakntılarla dolu bir çevreydi.Nazi partisinin yaptığı baskılar yüzünden okul kapılarını 1933’te resmen kapattı.

Yeni Bauhaus Okulu

Çoğu hocasının Amerikan üniversitelerine geçiş yapması sayesinde Bauhaus okulunun öğretileri varlığını sürdürmeyi başardı.Dört yıl sonra 1937’de Chicago’da Yeni Bauhaus Okulu açıldı.Ondan sonra bu okul,ismini Illinois Tasarım Enstitüsü olarak değiştirip günümüze kadar gelmiştir.

Ünlü Bauhaus Tasarımları

Uluslararası Stil diye de adlandırılan Bauhaus stili, süslemenin olmaması, minimal form ve tasarımın işleve hizmet etme biçimiyle nitelendirilir.Bauhaus stilinin en bilindik örneklerinden bazıları şunlardır:

*Marcel Breuer tarafından 1920’lerin ortasında icat edilen “Wassily”sandalyesi,Bauhaus stilinin kalıcı ve mükemmel bir örneğidir.Sandalyenin çıplak çeliği ve brandası ona günümüzde dahi popüler olan fütüristik bir görünüş kazandırmıştır.

*Marianne Brandt’ın geometrik parçalar,damlatmayan ağız ve ısıya dayanaklı kulptan oluşan çaydanlığı Bauhaus’un uygulamalı eğilimlerinin diğer bir dikkat çekici örneğidir.

-Wilhelm Wagenfeld’in 1924 tarihli masa lambası sade düz tasarımıyla tanınır.Weimar okulunda öğrenciyken yaptığı bu lamba,ondan sonra “Bauhaus Lambası”diye isim yapmıştır.

Bu üslup,mimarlık alanında genellikle kübik formları,açık kat planlarını,beyaz ve gri gibi renkleri tercih eder ve gereksiz süslemelerden kaçınır.Genellikle duvar yerine cam ve eğimli çatı yerine düz çatı kullanır.Şeffaf havası ve fırıldak biçimli düzenlemesiyle Dessau okulu(1925)Bauhaus mimarisinin ilk örneklerinden biridir.Bu mimari üslubu,daha sonraları Avrupa,Amerika ve başka yerlerde kentsel peyzajlara esin kaynağı olacaktır.

Okulun kapanmasını takip eden yıllarda ortaya çıkan Bauhaus mimarisinin örnekleri arasında,yapımı 1952’de tamamlanan  New York City’deki Birleşmiş Milletler Genel Merkezi;1983’te yapılan Texas kentindeki Transco Kulesi (şimdi Williams Kulesi diye bilinen) ve İsrail’deki çok sayıda küçük bina yer almaktadır.

Ne düşünüyorsun ?

4 puan
Artı oy Eksi oy

2 Yorumlar

Yorum yaz

Bir cevap yazın

Göster Bana Tanrım

Gözlerin